پروفایلهای XMP ،EOCP ،DOCP و AMP در بایوس چه معنایی دارند؟
حافظه موقت یا رم (RAM) مخفف عبارت Random Access Memory به عنوان حافظه‌ی دسترسی تصادفی ترجمه می‌شود. رم یک نوع حافظه بسیار سریع است که برای انتقال و آدرس دهی بسیار سریع برای پردازنده‌های کامپیوتر عمل می‌کند. در واقع وظیفه رم ذخیره سازی داده‌هایی که کامپیوتر اکنون مشغول پردازش آن‌هاست است.
متاسفانه سرعت تبلیغ شده توسط بیشتر سازندگان رم شبیه یک کلک تجاری است تا یک واقعیت. معمولا رم هایی که خریداری می‌شوند در زمان بندی (Timing) که شرکت سازنده تبلیغ کرده اجرا نمی‌شوند.
رم با استاندارد تعیین شده JEDEC (شورای مهندسی دستگاه الکترونی مشترک) عرضه می‌شود که دارای سرعت کاری کمتری می‌باشند مگر این که به صورت دستی تایمینگ آن‌ها را تنظیم یا یکی از فناوری‌های XMP ،EOCP،DOCP و AMP را فعال کرده باشید تا به سرعت‌های نوشته شده روی بسته بندی برسید.
قابلیت XMP چیست؟
فناوری XMP مخفف Extreme Memory Profiles راهکاری از سمت شرکت اینتل برای مادربرد‌‌ها و البته حافظه‌های رم DDR3 ،DDR4 و DDR5 است که به شما اجازه می‌دهد تنظیمات و پروفایل حافظه‌های رم خود را به سادگی و با چند کلیک تغییر دهید.
بدین صورت می‌توانید از فرکانس بالاتری نسبت به استاندارد JEDEC داشته باشید. می‌توان گفت فناوری XMP نوعی اورکلاک کردن حافظه رم است. اگر از دوست داران اورکلاک سخت افزار هستید XMP با چند کلیک رم شما را اورکلاک می‌کند تا کارایی نهایی سیستم خود لذت ببرید.
| نسخه XMP | XMP 1.0 | XMP 2.0 | XMP 3.0 |
| فناوری حافظه | DDR3 | DDR4 | DDR5 |
| تعداد پروفایلهای XMP | ۲ عدد | ۲ عدد | ۳ عدد |
| امکان اضافه کردن پروفایل شخصی | ندارد | ندارد | ۲ عدد |
| سیستم CRC نیز برای بررسی خطاها پیاده‌سازی شده | ندارد | ندارد | دارد |
| ماژول کنترل ولتاژ | ندرد | ندارد | دارد |
| کل بایت‌های اختصاص داده شده به XMP | ۷۸ بایت | ۱۰۲ بایت | ۳۸۴ بایت |
قابلیت XMP چگونه کار می‌کند؟
هنگامی که کامپیوتر شما روشن می‌شود، بایوس (Bios) ابتدا کامپیوتر شما را تست و بررسی می‌کند. بخشی از این بررسی و فرایند راه اندازی به تنظیم خودکار تنظیمات قطعات سخت افزاری نصب شده روی مادربورد نظیر رم است. بایوس علاوه بر مدل و سریال رم شما باید زمان بندی و فرکانس آن‌ها را نیز بداند.
رم دارای یک چیپ کوچک به اسم SPD مخفف Serial Presence Detect به معنای تشخیص حضور سریال است. بایوس از طریق خواندن اطلاعات SPD فرکانس و زمان بندی حافظه رم شما را تشخیص می‌دهد تا بتواند فرکانس و زمان بندی رم را به درستی تنظیم کند.
این حافظه کوچک درون خود دارای یک یا دو پروفایل XMP از پیش تعریف شده توسط شرکتهای تولید کننده رم است تا با انتخاب این پروفایل‌ها در بایوس بتوانید از حداکثر سرعت رم خود که روی بسته بندی نوشته شده است لذت ببرید.
بدون XMP رم شما به سرعت پیش‌فرض یا همان استاندارد JEDEC محدود می‌شود.
به عنوان مثال سرعت رمهای DDR4 بصورت استاندارد 2133 MHz است، ولی افراد زیادی خرید رمهای DDR4 با سرعت بالای 3000 MHz را توصیه می‌کنن که بدون اورکلاک دستی رم یا نبود XMP دست یافتنی نیست.
قابلیت AMP چیست؟
شاید تا به الان تصور کرده باشید که قابلیت XMP فقط مخصوص مادربرد‌های مجهز به چیپست شرکت اینتل باشد و مادربرد‌های شرکت AMD با آن بیگانه باشند. پروفایل AMP مخفف AMD Memory Profile بصورت انحصاری برای رمهای سری Radeon توسعه یافت که سازندگان رم مجبور شدن برای پردازنده‌های AMD رمهای اختصاصی با استاندارد AMP تولید کنن.
می‌توان گفت که بسیاری از رم‌ها از پروفایل AMP پشتیبانی نمی‌کنند. اما این به معنای غیر قابل استفاده بودن پروفایل XMP روی مادربرد‌های AMD نیست. سازندگان، پروفایلهای XMP را روی مادربرد‌های AMD نیز فعال کنند.
فناوری XMP به دست اینتل توسعه یافته اوایل همین امر باعث بروز مشکلات سیستمی و ناسازگاری رم‌ها کنار پردازنده‌های AMD می‌شد. ولی با بروزرسانی‌ها و تلاش شرکتهای سازنده مادربرد امروزه همه این مشکلات حل شده‌اند و رمهای دارای پروفایل XMP به خوبی در سیستم‌های دارای پردازنده AMD همانند پردازنده‌های اینتل کار می‌کنند.
قابلیت‌های DOCP و EOCP همان AMP هستند!
در حقیقت تمام پروفایلهای Intel XMP ،AMD AMP ،DOCP و EOCP به نوعی نام‌های گوناگون برای فناوری XMP هستند. تمامی این تکنولوژی‌ها با هدفی یکسان توسعه داده شده‌اند. شرکت ایسوس و گیگابایت دست به توسعه فناوری و نام گذاری اختصاصی خود برای آوردن پروفایل XMP روی مادربرد‌های AMD زدند. شرکت ایسوس پروفایل اختصاصی خود را به اسم DOCP (کوتاه شده‌ی DRAM Overclock Profiles) و شرکت شرکت گیگابایت پروفایل اختصاصی خود را XMP (کوتاه شده‌ی Extreme Overclock Profiles) نام‌گذاری کردند.
تایمینگ و سرعت حافظه‌ی رم را چگونه بررسی کنیم؟
برای بررسی سرعت و تایمینگ رم خود در ویندوز ابتدا برنامه CPU-Z را دریافت کرده. سپس از اجزای آن به سربرگ Memory بروید. در این بخش تایمینگ و سرعت رم به شما نمایش داده می‌شود.
این مقادیر را با با مقادیر تبلیغ شده توسط سازنده رم خود را مقایسه کنید. اگر خودتان کامپیوتر را اسمبل کرده باشید و هیچ وقت نسبت به فعال سازی پروفایلهای XMP اقدام نکرده‌اید فرصت خوبی برای فعال سازی XMP و افزایش عملکرد رمهای خود دارید.
در گنو/لینوکس می‌توانید با وارد کردن دستور sudo dmidecode -t memory در ترمینال اطلاعات خیلی کاملی از رم خود دریافت کنید. این امکان اما در سیستم‌های توسعه داده شده توسط اپل وجود ندارد.
کلام انتهایی
م یک قطعه‌ی حیاتی به منظور راه اندازی کامپیوتر است که به عنوان حافظه‌ی موقت میزبانی داده‌های در حال پردازش پردازنده‌ی مرکزی را به عهده دارد. این دسته از حافظه در نسل، سرعت‌های متفاوتی عرضه می‌شوند. شما می‌توانید از طریق پروفایلهای بایوس XMP ،EOCP ،DOCP و AMP آن‌ها را در سرعت بالاتری فعال کنید.
پروفایلهای XMP را می‌توان از بایوس مادربرد‌های پشتیبانی کننده، فعال سازی کرد.
پروفایل یک رمهای شما را به فرکانسی که روی آن‌ها نوشته شده است، می‌رساند. پروفایل دوم برای اورکلاک و دستیابی به سرعت‌های بالاتر، بدون پایداری ثابت.
خیر اگر پروفایل شماره یک XMP را فعال کنید تقریبا هیچ خطری ندارد و کاملا پایدار است.
