همه چیز درباره‌ی اینترنت ماهواره‌ای در ایران

چند روز گذشته بیش از پیش شاهد اختلالات گسترده‌ی شبکه جهانی اینترنت در ایران بودیم. همچنین شاهد محدودست دسترسی بسیار از کاربران به شبکه‌های اجتماعی برون مرزی، وبسایت‌ها و حتی موتورهای جستجو در اینترنت همراه و بسیاری از ISPها بودیم که موجبات نارضایتی بسیاری از شهروندان را فراهم آورده است.

در این میان خبرهایی درباره ورود اینترنت ماهواره‌ای به ایران و همچنین رفع تحریم‌های دیجتال پخش شد. اخباری که صحت آن در میان تبلیغات و هیجانات اولیه به فراموشی سپرده شد. از این رو در این مقاله از مجله ای سی بلاگ قصد داریم به اینترنت ماهواره‌ای و صحت سنجی پیاده سازی و استفاده‌ی آن در ایران بپردازیم.

---

اینترنت ماهواره‌ای چیست؟

منظور از اینترنت ماهواره‌ای (Satellite Internet)، دریافت و ارسال داده‌های دیجیتال از طریق دیش‌های ماهواره است. در این روش اطلاعات دیجیتال از مبدا به وسیله‌ی دیش‌های کوچک به ماهواره‌های عظیم در حال چرخش بر مدار زمین ارسال و دریافت می‌شوند.

در عمل خروجی اینترنت ماهواره‌ای با اینترنت دریافتی از سایر شبکه‌ها تفاوتی نمی‌کند. با این حال مزیت اینترنت ماهواره‌ای در دسترس پذیری بالای آن است. به صورتی که هرکاربر می‌تواند با در دست داشتن تجهیزات سخت افزاری مروبط، به اینت شبکه دسترسی پیدا کند. با این حال همه چیز به همین سادگی نیست.

برخلاف تصور اینترنت ماهواره‌ای اصلا تکنولوژی جدیدی نیست. در واقع سال‌هاست که از این تکنولوژی برای برقراری ارتباط اینترنتی در مسیرهای صعب العبور، مناطق نظامی و یا کم‌جمعیت استفاده می‌شود. با این وجود دسترسی و استفاده به این شبکه به علت محدودیت سرویس دهندگان، تجهیزات گران قیمت و البته سیاست‌های منطقه‌ای پیش ازین چندان ممکن نبود.

---

استارلینک به ایران می‌آید؟

چند سالی‌ست که کاربران شبکه‌های اجتماعی از در دسترس گرفتن اینترنت ماهواره‌ای در ایران صحبت می‌کنند. استار لینک (Starlink) یکی از بزرگترین سرویس‌های ارائه‌ی اینترنت ماهواره‌ای است که توسط شرکت SpaceX به مدیریت ایلان ماسک (Elon Musk)، توسعه داده شده است.

چندی پیش و در جریان اختلالات گسترده‌ی اینترنت در ایران (شهریور ۱۴۰۱) ایلان ماسک ادعا کرد که اینترنت ماهواره‌ای استارلینک در اختیار کاربران ایرانی قرار خواهد گرفت. در ادامه‌ی این جریان «والی آدیمو» (Wally Adeyemo)، معاون وزیر خزانه داری آمریکا اعلام کرد که برخی از تحریم‌های تکنولوژی مربوط به ایران را لغو شده است، تا بدین صورت استارلینک در ایران قابل سرویس‌دهی باشد.

اما با وجود برداشته شدن تحریم‌ها از سوی آمریکا، همچنان دسترسی به اینترنت ماهواره‌ای ساده و در دسترس به‌ نظر نمی‌رسد. در ادامه به بررسی چالش‌های پیش روی اینترنت ماهواره‌ای استارلینک در ایران می‌پردازیم.

برای اتصال به اینترنت ماهواره‌ای چه تجهیزاتی لازم است؟

تجهیزات سخت افزاری برای دریافت اینترنت ماهواره‌ای اولین چالش پیش روی کاربران ایرانی است. برای دریافت و ارسال داده‌ها به ماهواره کاربران به تجهیزات ماهواره‌ای شامل دیش‌های مخصوص است. قیمت تجهیزات ارائه شده از سوی استارلینک حدود ۴۹۹ دلار است که با دلار امروز ارزشی بالای ۱۵ میلیون تومان خواهد داشت.

اما قیمت بالا تنها معضل تهیه این تجهیزات نیست. چراکه در حال حاضر این تجهیزات در ایران قابل تهیه نیستند. علاوه براین به جهت مدیریت اینترنت دریافتی به یک روتر مدرن نیاز است. روترهای معمول نیز قیمتی حداقل ۲ الی ۳ میلیون تومان دارند.

اتصال به اینترنت ماهواره‌ای به مجوز نیاز دارد

پیش از هرچیزی، بحث حقوقی اینترنت ماهواره‌ای در ایران مطرح می‌شود. از منظر قانون، دسترسی به اینترنت ماهواره‌ای در ایران نیازمند کسب مجوز از سوی شورای عالی فضای مجازی است. در غیر این صورت استفاده یا توسعه‌ی این دسته از تجهیزات جرم محسوب می‌شود.

از سوی دیگر با توجه به ماهواره‌ای بودن ارتباط از سمت این سرویس‌ها، امکان استفاده‌ی مخفیانه از این دسته تجهیزات ناممکن به نظر می‌رسد. ارتباطات ماهواره‌ای به سادگی قابل تشخیص و پیگیری هستند و می‌توانند کاربران ایرانی را با برخورد‌های سنگین قضایی روبرو کنند.

پیش از این عیسی زارع‌پور، ویز وقت ارتباطات از وجود موانع قضایی اینترنت ماهواره‌ای سخن گفته بود. همچنین تنها چند روز پس از برداشته شدن محدودیت‌های آمریکا برای ارائه‌ی سرویس استارلینک در ایران، وبسایت این سرویس در ایران فیلتر و از دست کاربران خارج شد.

ارائه اینترنت ماهواره‌ای نیاز به دریافت مجوز از ایران دارد و از طرف دیگر به دلیل ناقص بودن پوشش استارلینک، بعید می‌داند اینترنت ماهواره‌ای این شرکت به این زودی‌ها بتواند در ایران سرویس دهد.

عیسی زارع‌پور، وزیر ارتباطات

با وجود چالش‌های پیش‌رو، دسترسی به اینترنت ماهواره‌ای در ایران در آینده‌ی نزدیک بعید به نظر می‌رسد. هرچند یرخی از تحریم‌های مربوط به تکنولوژی از سمت آمریکا کاهش یافته‌اند، اما محدودیت‌های داخلی مانع از دسترسی کاربران عادی به این تکنولوژی خواهند شد.

---

اپلیکیشن‌های اینترنت ماهواره‌ای استارلینک بدافزار هستند

در پی جریانات اخیر و حواشی اینترنت ماهواره‌ای استارلینک، اپلیکیشن‌هایی بر سطح اینترنت دست به دست در حال گردش است. اپلیکیشن‌هایی که تحت عنوان استارلینک مدعی شده‌اند برای دسترسی کاربران ایرانی طراحی و عرضه شده‌اند.

متاسفانه عده‌ای سودجود با سواستفاده از ناآگاهی کاربران، اقدام به توزیع بدافزارهایی در غالب استارلینک نموده‌اند. نصب و توزیع این اپلیکیشن‌ها آسیب زا بوده و می‌تواند امنیت شما و داده‌های شخصی‌تان را به خطر بی‌اندازند.

در نظر داشته باشید که دریافت اینترنت ماهواره‌ای تنها از طریق اپلیکیشن گوشی و بدون کالیبره شدن با دیش‌های استارلینک ناممکن است. همچنین دریافت هر نوع فایل نصبی از منابع غیر رسمی می‌تواند خطرناک باشد. از این رو توصیه می‌شود از توزیع و نصب این اپلیکیشن‌های مشکوک جدا خودداری کنید.

---

کلام انتهایی

اینترنت ماهواره‌ای استارلینک می‌تواند یک گزینه ی ایده آل برای مناطق با محدودیت‌ها شبکه باشد. با این حال دسترسی به این سرویس در ایران به واسطه‌ی چالش‌های فنی و قضایی پیش رو در آینده‌ی نزدیک عملا ناممکن است. علاوه براین دانلود اپلیکیشن‌های مدعی اینترنت استارلینک از منابع غیر رسمی می‌تواند امنیت اطلاعات دیجیتال شما را به خطر بی‌اندازد.